งิ้วคุนจวี้

ระหว่างวิวัฒนาการทางประวัติของงิ้ว  งิ้วคุนจวี้เคยมีชื่อเรียกกันต่าง ๆ นานา เช่น “คุนซานเชียง” “คุนเตี้ยว” “คุนฉวี” “หนานฉวี” และ “หนานอิน” เป็นต้น กล่าวโดยทั่วไปแล้ว ถ้าเน้นหนักการแสดงด้วยเสียงร้องจะเรียกว่า“คุนซานเชียง” ถ้าเน้นหนักการร้องเพลงงิ้ว โดยเฉพาะเวลาขับร้องงิ้วนอกเวทีแสดงโดยไม่มีเสียงดนตรีประกอบนั้นจะเรียกว่า “คุนฉวี” และเรียกศิลปะการแสดงที่เป็นงิ้วชนิดหนึ่งว่า “งิ้วคุนจวี้”

งิ้วคุนจวี้เคยมีความเจริญรุ่งเรืองและครองอันดับหนึ่งของเวทีงิ้วนานถึง 230 ปี คือ เริ่มตั้งแต่ปลายรัชกาลหรงชิ่น ต้นรัชกาลวั่นลี่ในสมัยราชวงศ์หมิงจนถึงต้นรัชกาลเจียชินในสมัยราชวงศ์ชิง (1570-1800) ระยะนี้เป็นช่วงเวลาที่ศิลปะงิ้วคุนจวี้มีความรุ่งโรจน์และมีผลสำเร็จโดดเด่นที่สุด นักแต่งบทละครได้เขียนผลงานบทประพันธ์ใหม่ๆอย่างต่อเนื่อง ศิลปะการแสดงนับวันมีความสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น การแบ่งประเภทตัวละครก็นับวันละเอียดมากขึ้น ในด้านรูปแบบการแสดงก็เปลี่ยนจากการแสดงทั้งบทละครตั้งแต่ต้นจนจบมาเป็นการเลือกแสดงเพียงบางตอนเท่านั้น มีชื่อเรียกกันว่า “เจ๋อจื่อซี่” “เจ๋อจื่อซี่”เมื่อผ่านการเสริมแต่งเนื้อหาแล้ว สามารถกลายเป็นบทละครงิ้วขนาดสั้นที่นำออกแสดงอย่างเป็นตัวของตัวเองได้ “เจ๋อจื่อซี่”ได้แก้ปัญหาความยืดยาดและซ้ำซ้อนของบทละครในเวลานั้นด้วยเนื้อหาที่มีชีวิตชีวามากขึ้น การแสดงที่ละเอียดอ่อนและท่วงทำนองศิลปกรรมที่หลากหลายมากขึ้น ทำให้การแสดงงิ้วคุนฉวีมีสภาพคึกคักและมีชีวิตชีวายิ่งขึ้น

คุนฉวีมีบทละครมากมาย บทละครของคุณฉวีใช้ภาษาที่งดงาม เป็นวรรณคดีที่มีคุณภาพสูง เพียงได้อ่านบทละครก็เป็นการเสพสุนทรียะได้อย่างดี ความจริงแล้ว บทร้องจำนวนมากก็คือคำกลอนที่ไพเราะ คุนฉวีกลายเป็นงิ้วชนิดขับร้องใหญ่เป็นอับดับที่หนึ่งที่มีนักประพันธ์และผลงานบทละครมากที่สุดในสมัยราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิงของจีน คุนฉวีมีระบบการออกเสียงที่เป็นเอกลักษณ์ของตน เสียงร้องมีความกลมกลืนไพเราะน่าฟัง งิ้วคุนฉวีมีลีลาการระบำรำฟ้อนที่โดดเด่น เมื่อประสานเข้ากับการขับร้อง จึง เป็นรูปแบบศิลปกรรมที่รวมการขับร้อง การเต้นระบำ การพูดและการแสดงลีลาท่าทางเข้าไว้ด้วยกันอย่างผสมกลมกลืนกันเป็นองค์รวม การแสดงศิลปกรรมงิ้วจีนในด้านต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นวรรณกรรม ดนตรี ศิลปะการเต้นระบำ วิจิตรศิลป์ รูปแบบ และวิธีการแสดง ตลอดจนการจัดกระบวนแถวของคณะบรรเลงดนตรีประกอบ เป็นต้นล้วนได้รับการปรับปรุงและพัฒนาจนมีความสมบูรณ์แบบท่ามกลางการพัฒนาของงิ้วคุนฉวีทั้งสิ้น

การพัฒนาของงิ้วคุนฉวีเป็นตัวแทนที่สะท้อนถึงการพัฒนาของงิ้วจีน งิ้วคุนฉวีได้ส่งผลกระทบโดยตรงต่อการเกิดและพัฒนาของงิ้วชนิดต่าง ๆ ของจีน เช่นงิ้วปักกิ่ง งิ้วชวนหรืองิ้วเสฉวน งิ้วเซียงหรืองิ้วหูหนาน งิ้วเย่ว์จวี้หรืองิ้วเซ่าซิงและงิ้วหวงเหมยซี่ เป็นต้น ด้วยเหตุนี้ ผู้คนทั้งหลายจึงมักจะเรียกงิ้วคุนจวี้ว่าเป็น “บรรพบุรุษของงิ้วทั้งหลาย”